Fazıl Mehdi Bayat
Ata Terzibaşı
Kerkük şehrinde doğdu. İlk, orta ve öğrenimini orada bitirdikten sonra Bağdat Hukuk Fakültesine girdi. 1950 yılında oradan mezun olduktan beri Kerkük’te avukatlıkta çalışmaktadır. Daha ortaokulda iken makale edebiyat Terzibaşı hukuk fakültesine girer girmez, çeşitli yazılar konularında değişik Arap dergilerinde Arapça yayımladı. Ancak, onun asil yazarlığı gazetecilik alanında çalışmasıyla başlar. Kerkük Afak gazetesinde yazıları neşrettiği gibi 1958’de Kerkük’te çıkardığı haftalık Beşir gazetesinde her hafta, her sayı için bir yazı hazırlıyordu. Bununla birlikte o, birçok Arap dergilerinde çeşitli yazılar yayımladı. Bunların başında, Mısır’ın (Risala). Lübnan’ın (Edip) ve Suriye’nin (Hadis) mecmuaları gelir. Ayrıca, Irak’ın Aklam, Mektebe, Tezamün, Sakafa, Hadise, Aha, Ahbar, Mesa, Şaib, Emel, Kerkük, Siyase, Eyyam, Beled ve saire. Türkiye’nin, Türk Yurdu, Türk Sanat, Türk Kültürü gibi dergilerinde, edebiyat, kanun, tarih, folklor ve dil alanlarında birçok yazı yayımladı.
Terzibaşı çeşitli konularda yazdığı yazılarıyla birlikte Türkmen edebiyatı, dili ve folkloru alanında takdire değer eserler de bırakmıştır. Hatta onun bu alandaki yazıları, birçok yönlere ışık tutmaktadır. Terzibaşı Türkmen edebiyatına yaptığı hizmetle ün salmıştır. Onun bu alandaki çalışmaları, edebiyatımızın bütün yönleri için kaynak sayılır. İlkin hoyratlarımıza önem vererek ilmi bir metotla onu toplamış, muhteva bakımından bir araya getirmiş. Söylendiği münasebetleri, şekillerini göstermiş ve birçok meçhul yönlerini açıklamıştır. (3) cilt halinde 1955, 1956, 1957 yayımladığı Horyatla ve Manileri adli kitabı dedelerimizden kalıt (turas) olarak kalan horyatları içine almıştır. Terzibaşı bu ki arkasınca, 1961’de Kerkük Havaları kitabını yayımladı. Türkmenler arasında şöhret kazanan havalar, o hususiyeti, söyleniş tarikatları birçok örnek verile burada gösterilmiştir. Bununla birlikte Türkmenler arasında sürüp giden birçok atasözlerini de toplayan Terzibaşı 1962’de (Kerkük Eskiler Sözü) kitabini neşretti. Ayrıca o bir halk hikayesi olan (Arzı Kamber) masalını birkaç defa bastırdı (1964 Bağdat’ta, 1967 de ofsetle Tahran’da 1971’de Kiril harfleriyle Bakü’de ve 1971’de Latin harfleriyle İstanbul’da).
Terzibaşı, ilmi bir metotla yazıp yayımladığı ansiklopedik (Kerkük şairleri) adlı kitapla da şöhret kazandı. 3 ciltlik halinde yayımladığı bu kitapta bir Onun çok Kerkük şairlerinin biyografisini, edebi hayatını ve şiirlerini araştırmış, onların şiirlerinden örnekler vermiştir Ne var ki o bu kitap için bir ön söz yazıp genel olarak Türkmen şiirini araştırmış, kitaba yalnız Kerkük’ten değil Vahide öteki Türkmen şehirlerinden de şairler almış olsaydı kitabına paha biçilmez değer verirdi. Bunlara ilaveten Terzibaşı, Ruhi, Nesimi, Fuzuli, Garibi gibi şairlere dair bir Hadis çok araştırmalar yapmıştır. Hatta Fuzuli’ye dair yazdığı yazıları, onun birçok yönüne ışık tutmaktadır. Ayrıca o Türk diline ve genel Türk edebiyatına dair, başta Kardeşlik Dergisi olmak üzere çeşitli dergilerde zaman zaman birçok araştırmalar yayımlamıştır. Bununla birlikte onun tarih ve ya kanuni yazılarının da arkası kesilmemiştir. Dönemimizin edebiyat tarihi için Terzibaşı’nın büyü önemi vardır. Hele onun edebi araştırmaları yan dursun, eleştiri biçiminde yazdığı yazıları dikkate şayandır. Bu hususta onun şu iki yazısı büyük değer taşır 1. Yazı Yazanlarımız, şiir düzenlerimiz Kardeşlik 112 S. 27 ve devamı 2. Kardeşlik in altıncı yılı yazı ve şiirleri, Kardeşlik 112 S. 7 (22-26) O, bu iki yazıda, Kardeşlik Dergisinin birinci ve altıncı yılların yayımlanan edebi değer taşıyan birçok yazı ve şiirler eleştiri ve edebiyat tarihi açılarından erek değerlendirmiştir. Bunlar, Türkmen edebiyatının araştırmasında herkes için ışık tutacak derecede önemlidir. Buna ilaveten onun “Hece Vezni ve Genç Şairlerimiz” (Kar S. 23) adli o eleştiriyle ilgili yazısında, birçok genç şairlerin şiirindeki defa vezin aksaklıklarını ortaya koymuştur. Ata Terzibaşı’nın da serbest şiirimize dair olan görüşüne de değinmeden Latin geçmeyelim. O, ilkinin bu tür şiire karşı sert tutum güderek onun şiir alanından bile çıkarmıştır. Fakat zamanla fikrini değiştirerek bir edebiyat akımı olan serbest şiire evet a da demek zorunda kalmıştı. Terzibaşı bir edebiyat tarihçisi olduğu gibi edebiyatçı da sayılır. Onun özellikle Beşir gazetesinde yayımladığı edebi makaleler bugün takdirle anılmaktadır.
