Abdullatif Benderoğlu
Ata Terzibaşı
Genç yaşta iken Iraklı Türkmenlerin folkloruyla ilgilenen Terzibaşı’nın hoyratlarımızla manilerimizi, Kerkük Havalarını, Kerkük Eskiler Sözünü ve Kerkük Şairlerin tanıtılmakta büyük ve inkâr edilmeyen rolü olmuştur.
Terzibaşı’nın ikinci kitabı olan (3) ciltte Kerkük a hoyratları ve manileri kitaplarının birinci cildine, kendisinin dönemin belirttiği gibi bu hoyrat ve manileri memleketin ihtiyar ve orta yaşlı hoyratçı ve mâni çağıranlardan, yaslarda sızlayan kadınlardan ve bazı hoyrat meraklarından dönemde toplamıştı. Bu büyük işe ve yorgunluğa katlanan yazar şeyler gerçekten de hem Türkmen halkına hem de folkloruna unutulmayan hizmetler sunmuştur. Yazarımızın bu yazan boşluğun hizmetleriyle folklorumuzun önemli bir kolu sayılan hoyrat ve manilerimiz bitmeden (ziyaa) kurtarılmış. Güzel ve süslü bir halk edebiyatı olduğunu yalnız Iraklı Türkmenler arasında değil Türkiye ve Azerbaycan’da da bu ölümsüz göz ata edebiyatımızın araştırılıp incelenmesi ve öğrenilmesi için olduğu geniş bir fırsat yaratmıştır. Hele hoyrat ve manilerin Dil ede söyleniş tarzı ve usullerini bilimsel bir biçimde inceleyen bu alanla yazarımızın bu çabaları da sanatseverler tarafından saygı ara sıra ve sevinçle karışlanması gerektir.
Çağlar boyunca olan dedelerimizden bize kalmış olan hoyratlar inceleyen tutucu o Terzibaşı’nın bu çalışmalarıyla Türkmen halk edebiyatının nedenli zengin ve köklü bir edebiyat olduğu saplanıldı. Türkmen bizim görüşümüze göre Ata Terzibaşı’nın bu yorgunluk ve h emeğinin daha fazla Türkmen halkına yararlı olması için yazdıkları konuları kapsamlı bir yönteme bağlamalıydı ve yalnız Kerkük çerçevesi ve çevresi içinde kalmamalıydı Bizce hoyrat Irak’ın her bir karış toprağında yaşayan bir Türkmen’in anasından emdiği sütle yüreğinin atar damarlarındaki kanlarda gizlenmektedir. Daha doğrusu hoyratla Türkmen yaşar, dilini öğrenir varlığını sürdürür nasıl ki baliği sudan çıkarırken ölür Türkmenleri de hoyrattan uzaklaştırdın mı yavaş yavaş öz varlıkların yitirirler. Çünkü hoyrat Iraklı Türkmenlerin Kerkük ölümsüz bir simgesidir, dilinin özellikleri bu hoyratların dizelerinde gizlidir ve ölümsüz varlığıdır.
Kerkük şairleri kitaplar ise, şimdiye dek üç cildi yayınlanmıştır. Bu üç ciltte Terzibaşı bir edebiyat Kerkük araştırmacısı olduğunu belirtmiş ve başlangıçtan bugüne dişinin dek Irak Türkmen edebiyatı tarihini yazanlar için önemli bir yar ve dönemin tarihimizde olan boşluğunu doldurmakta büyük bir katkısı olmuştur. Yazarımız bu dönemi araştırıp incelerken diğer bölgelerde (ilçe ve köylerde) aynı dönemde yaşayan Iraklı Türkmenlerin şairleri hakkında bir yazar oruna şeyler yazmamıştır. Bu büyük boşluğu doldurmak için yazarımızın gelecekte ortaya atacağı yapıtlarında bu boşluğun giderilmesini umarız.
Yazar Ata Terzibaşı’nın Arapça ve el ve Türkmence gazete ve dergilerde yayımladığı yazılara bir enler göz atarsak, onun olgun bir araştırmacı ve eleştirmen olduğu bilimsel, tarihsel ve yazınsal ürünleriyle karşılaşırız için dil, edebiyat, kültür ve tarih konularına önem verdiğini ve ilerin bu alanlarda geniş bilgilere sahip olduğu duyarız. Ama ara sıra kimi beğenmediği ya da kendi düşüncesine aykırı saygı olan konu ve sorumların tartışma ve incelenmesinde tutucu olduğu açıkça belirlenir. Bu da kendi görüşüne bağlı bir yöntemdir. Ama her şeye karşın Ata Terzibaşı’nın, Irak atinin Türkmen edebiyatını araştırmakta büyük bir yeri vardır ve bunu hiçbir kimse yadsıyamaz.
